کد مطلب:369332 شنبه 16 بهمن 1395 آمار بازدید:373
»»» فهرست کتاب
از دعاهای آن حضرت به هنگام بامداد و شب است این دعا با حمد و ثنای خداوند آغاز می‌شود
عنوان دعا چنین است:
و کان من دعائه علیه‌السلام عند الصباح و المساء، از دعاهای آن حضرت به هنگام بامداد و شب است این دعا با حمد و ثنای خداوند آغاز می‌شود.
محتوای دعا
الحمد لله الذی خلق اللیل و النهار بقوته، سپاس خدای را که به قدرت خود شب و روز را آفرید. در این بخش از دعا به نکات زیر اشاره شده است.
1- آفرینش شب و روز و اینکه هر کدام دارای حدود و مرز بندی معینی است.
2- آمدن شب و روز از پی یکدیگر و به وجود آمدن شرایط مناسب برای حیات و پرورش انسان و تغذیه او.
3- هدف از آفرینش شب و روز، و بیان اینکه خداوند شب را برای این آفرید تا انسان از جنبشهای رنج آور و دشواریهای خسته کننده (روز) بیارامد. و روز را برای آنان قرار داده تا در آن فضل و احسان خداوند را بطلبند و وسیله روزی خویش را به دست آورند.
4- انسان همواره در بوته‌ی آزمایش قرار دارد. و صحنه‌ی زندگی دنیا برای او جایگاه امتحان و آزمایش می‌باشد.
5- بیان اینکه همه چیز در جهان تحت اراده‌ی خداوند قرار دارد،
[صفحه 57]
چنانکه امام (ع) می‌فرماید: اصبحنا فی قبضتک یحوینا ملکک و سلطانک،... به صبح درآمدیم در پنجه‌ی (قدرت) تو که پادشاهی و توانائیت ما را فرا می‌گیرد و اراده و خواست تو ما را گرد می‌آورد. و از روی امر و فرمان توست که در کارها دست می‌بریم و در تدبیر تو رفت و آمد می‌کنیم.
سپس امام (ع) اشاره به روزی که در آن قرار دارد می‌نماید و می‌فرماید: و هذا یوم حادث جدید، و هو علینا شاهد عتید، ان احسنا ودعنا بحمد، و ان اسانا فارقنا بذم، و این روز (روز) نو آمده و تازه‌ای است، و آن بر ما گواه آماده‌ای است، اگر نیکی کنیم با سپاسگزاری ما را بدرود می‌نماید، و اگر بدی کنیم با نکوهش از ما جدا خواهد شد.
روزهایی که ما در زندگی سپری می‌کنیم، همواره این سخنان را با ما دارند، که چگونه آنها را به پایان می‌رسانیم. آیا شب که به بستر خواب می‌رویم، روز را بگونه‌ای گذرانده‌ایم که با سپاسگزاری و درود گویان از ما جدا شده باشد؟
این فراز از دعای امام (ع) ما را به «محاسبه‌ی» ایام زندگی دعوت می‌کند. و آنگاه در جهت بهره‌گیری از آن روز و ایام دیگر درخواست هایی را بیان می‌فرماید که به گوشه‌هایی از آن درخواستها اشاره می‌کنیم.
1- و ارزقنا حسن مصاحبته، و نیک همراه بودن با این روز را روزی ما گردان.
2- و اجزل لنا فیه من الحسنات، و اخلنا فیه من السیئات، و املالنا ما بین طرفیه حمدا و شکرا و اجرا و ذخرا و فضلا و احسانا، و در این روز
[صفحه 58]
برای ما نیکیها را بیفزا، و از بدیها تهی‌مان ساز، و دو طرف (اول تا آخر) آن را برای ما از ستایش و سپاس و پاداش و اندوخته (برای آخرت) و بخشش و نیکی پر گردان.
سپس از خداوند می‌خواهد که بر انجام کارهای زیر توفیق پیدا کند. و در حقیقت به ما آموزش می‌دهد که از خداوند چه چیزی را درخواست کنیم:
1- لاستعمال الخیر، برای انجام نیکی.
2- و هجران الشر، و دوری از بدی.
3- و شکر النعم، و سپاسگزاری از نعمتها.
4- و اتباع السنن، و پیروی از سنتها.
5- و مجانبه البدع، و دوری از بدعتها.
6- و الامر بالمعروف و النهی عن المنکر، و امر به معروف و نهی از منکر.
7- و حیاطه الاسلام، و حفظ و نگهداری اسلام.
8- و انتقاص الباطل و اذلاله، و نکوهش باطل و خوار نمودن آن.
9- و نصره الحق و اعزازه، و یاری حق و گرامی گردانیدن آن.
10- و ارشاد الضال، و راهنمائی گمراه.
11- و معاونه الضعیف، و کمک به ناتوان.
12- و ادراک اللهیف، و رسیدن به فریاد ستم‌دیده.
اگر گذری دوباره بر درخواستهای امام (ع) داشته باشیم، مشاهده می‌کنیم که آنچه امام بیان می‌فرماید همگی درخواستهای کلیدی و اساسی، برای تکامل و تعالی مسلمانان و امت اسلامی است. و توفیق یافتن بر انجام آنها راه رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی را
[صفحه 59]
برای فرد و جامعه هموار می‌کند.
در حقیقت امام سجاد (ع) برنامه‌ی روزانه‌ی یک مسلمان را تنظیم می‌کند، و وظائف او را نسبت به مکتب و جامعه‌اش به وی نشان می‌دهد. انجام کارهای «خیر» یعنی کارهایی که طبق دستور مکتب باشد و «شکر» در مقابل نعمتها و استفاده از امکانات و توان و استعداد در مسیر صحیح، که از معانی شکر است و بازرسی و نظارت عمومی و همگانی که «امر به معروف و نهی از منکر» می‌باشد. و دفاع نظامی و سیاسی و فرهنگی و اقتصادی از حریم اسلام، و یاری کردن حق و نشان دادن نقصها و نارسائی های اندیشه‌های باطل و مبارزه فرهنگی با مظاهر گوناگون باطل در جهت هدایت گمراهان و ساده اندیشانی که فریب توطئه‌های فرهنگی دشمنان را می‌خورند و حمایت مستمر از ناتوانان جامعه.
[صفحه 60]